Inwentaryzacja krajobrazowo – urbanistyczna
Inwentaryzacja wybranego miejsca
Opis wsi/historia
Wieś położona 34 km na południowy wschód od Olsztyna. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XVII w. Nazwa miejscowości pochodzi od nazwy smolarza, który pierwszy tu się osiedlił. Wieś została zniszczona podczas pożaru z 1930 r., jednak część zabudowy szczęśliwie zachowała się. Dawniej mieszkańcy wsi zajmowali się zbieraniem grzybów i jagód, po które przyjeżdżały transporty z Królewca. Pomagali także w wyrębie lasu i wywozie drewna. Gospodarka leśna była tu głównym źródłem dochodów, ponieważ gleby były bardzo słabe. Początkowo w całej wsi istniała tylko zabudowa drewniana.
Walory przyrodnicze
W pobliżu znajduje się jezioro Gim, znajdujące się w przeciwieństwie do Nowej Kaletki, na Mazurach. W pobliżu miejscowości znajduje się leśna ścieżka edukacyjna. Krajobraz rolniczy przeplata się z terenami przyległymi do wsi. Występują zadrzewienia przydrożne i w obrębie działek drzewa liściaste, iglaste, grupy krzewów, żywopłoty. W Nowej Kaletce znajduje się ścieżka edukacyjna, która ciągnie się przez bogaty pod względem walorów przyrodniczych las.
Walory kulturowe
Wieś mimo klęski w 1930 r. zachowała cenną zabudowę mieszkalną mi.in. domy nr 7, 39. Zachowało się przedwojenne przedszkole oraz pierwsza polska szkoła w Prusach, powstała 10.04.1929. Jest ona wybudowana w podobnym stylu do wszystkich pruskich szkół, powstałych częściowo za odszkodowania od Francuzów. Murowany obiekt przetrwał w prawie nienaruszonym stanie wielki pożar. Niemcy wykorzystali te zdarzenie i zamknęli na pewien czas szkołę pod pretekstem urządzenia schroniska ofiarom pożaru. Obecnie stanowi siedzibę Towarzystwa Przyjaciół Gimu oraz świetlicę dla dzieci i młodzieży. Znacząca jest obecność elementów sakralnych tj. dwie kapliczki, w tym jedna ufundowana przez Michała Hermańskiego z 1874 r., groby przy drodze w tym grób przedwojennego sołtysa przychylnego Polakom.
Układ wsi/typy zagród/ budynki
Najczęstszy kształt działki to kształt prostokąta lub zbliżony do prostokąta. Powierzchnia działki jest w granicach 1000 m²-1300 m²
Typy zagród Typ pierwszy ma układ litery „U”. Budynek mieszkalny przy drodze, zwrócony kalenicą równolegle do drogi, pod lekkim skosem. Budynki gospodarcze są węższe, umieszczone z tyłu podwórka zamykając je. Wjazd jest z boku budynku, wejście od podwórza. W typie drugim występują dwa warianty. W pierwszym wariancie zagroda ma układ litery „U”. Budynek mieszkalny usytuowany jest przy drodze, zwrócony kalenicą prawie równolegle do drogi. Wszystkie budynki są tej samej wielkości. Budynki gospodarcze węższe, umieszczone są prostopadle i równolegle z tyłu podwórka zamykając je. Wjazd z boku budynku, wejście od podwórza. W typie drugim, wariancie drugim budynek mieszkalny stoi kalenicą prostopadle do drogi. W typie trzecim, wariancie pierwszym budynek mieszkalny ustawiony jest kalenicą równolegle do drogi, budynki gospodarcze usytuowane w jednym ciągu prostopadle do drogi. Wjazd znajduje się pomiędzy szeroko rozstawionymi budynkami, wejście do budynku znajduje się od drogi. W typie trzecim, w drugim wariancie różni się ustawieniem budynków gospodarczych równolegle do drogi i w jednym ciągu.
Układ funkcjonalny Bardzo ważne jest występowanie drzewa, najczęściej liściastego tzw. drzewa opiekuna. Często przed budynkiem przy drodze znajduje się ogródek reprezentatywny. Wzdłuż płotu odchodzącego od drogi występuje żywopłot (po jednej lub po dwóch stronach). Za budynkami gospodarczymi występuje zaplecze gospodarcze lub wypoczynkowe.
Budynki mieszkalne Są to najczęściej zabudowania jednokondygnacyjne. Wszystkie budynki mają bardzo wyraźną podmurówkę. Budynki pokryte w większości dachówką, lub w przypadku nowszych blachodachówką lub papą. Występują budynki zbudowane z desek, cegły, niektóre elewacje otynkowano.
Budynki gospodarcze Występują obiekty drewniane, w przypadku nowszej zabudowy, murowane, często otynkowane. Dach pokryty dachówką, blachodachówką lub papą.
Uwarunkowania rozwoju wsi (na podstawie wywiadu środowiskowego z mieszkańcami)
Wieś posiada wybitne walory do rozwoju funkcji turystycznej. Obecnie wiele obiektów, w tym mieszkalnych pełni funkcję letniskowych. Istnieją ośrodki wypoczynkowe i szeroko pojmowane obiekty turystyki wiejskiej. Jest to spokojna i bezpieczna miejscowość, jedynie natężenie ruchu samochodowego w okresie letnim niesie pewne zagrożenie. W związku z tym problemem znaczącym dla mieszkańców jest zbyt wąska droga, brak chodnika (istotne w przypadku licznie odwiedzających wieś turystów). Występuje bardzo małe bezrobocie. Mieszkańcy pracują w ośrodkach turystycznych, w nadleśnictwie lub poza wsią (sytuacja ta dotyczy letników jak i osób dojeżdżających do pracy w miastach). Praktycznie nie istnieje gospodarka rolne, nie ma pełnego gospodarstwa zajmującego się produkcją roślinną i zwierzęcą. Funkcjonuje jedyny w miejscowości sklep i handel obwoźny, brak jest również szkoły (dzieci dojeżdżają do Butryn i Olsztyna). Znajdująca się w okolicy ścieżka edukacyjna jest atrakcją dla turystów oraz wycieczek szkolnych. Ciekawy krajobraz, dobre uwarunkowania gospodarczo-społeczne, zachowanie tradycji architektonicznych oraz zainteresowanie turystyką będzie, więc w przyszłości decydował o rozwoju całej miejscowości.