Inwentaryzacja krajobrazowo – urbanistyczna
Inwentaryzacja wybranego miejsca
Opis wsi/historia
Tomaszkowo położone jest w pobliżu drogi międzyregionalnej Olsztyn-Warszawa. W tym samym roku, co Bartąg (1345) powstaje wieś Tomaszkowo, której założycielami byli Prusowie – bracia Mileszen i Wolfshain.
Walory przyrodnicze
Największe walory przedstawia Jezioro Wulpińskie (Tomaszkowskie), które jest typowym jeziorem morenowym. Składa się z dwóch akwenów, zachodniego i wschodniego, rozdzielonych wrzynającym się głęboko półwyspem Szyla. Powierzchnia jeziora wynosi 730,3 ha, długość 8,3 km, szerokość 2,3 km, maksymalna głębokość 54,5 m. W części wschodniej znajduje się 7 wysp. Od południa okala je korona malowniczych stromych wzgórz moreny czołowej.
Walory kulturowe
We wsi znajdują się trzy zabytkowe, drewniane chałupy wpisane do rejestru zabytków (jedna w bardzo dobrym stanie, pozostałe wymagające zabiegu renowacji), podlegające ochronie prawnej. Z elementów sakralnych występują 3 przydrożne kapliczki. Jedna z nich owiana jest ciekawą historią. Znajduje się na posesji nr 4, na której przed laty mieszkał Jan Boenigh, działacz narodowościowy i oświatowy na Powiślu i Warmii, walczący w czasach okupacji hitlerowskiej o te ziemie. Nie dopuścił on do likwidacji owej kapliczki. Jest ona czterokątna z ołtarzem w części górnej oraz krzyżami w dolnej. Znajduje się również zabudowa wielorodzinna, poniemiecka, z czerwonej cegły, kryta dachówką ceramiczną
Układ wsi/typy zagród/ budynki
Najczęstszy kształt działki to prostokąt z modyfikacjami, czasem bywają działki o nieokreślonym kształcie.
Typy zagród We wsi występują trzy typy zagród. W pierwszym typie budynek mieszkalny ustawiony jest prostopadle bądź równolegle do drogi, występuje jeden budynek gospodarczy. W drugim typie budynek mieszkalny ustawiony jest równolegle do drogi, po prawej (z dwoma budynkami gospodarczymi) bądź po lewej stronie zagrody (z trzema budynkami gospodarczymi) lub w modyfikacjach prostopadle do drogi, po prawej stronie działki (z dwoma budynkami gospodarczymi) bądź prostopadle po lewej stronie (z pięcioma budynkami gospodarczymi. W ostatnim podtypie (razem jest pięć podtypów) budynek mieszkalny ustawiony jest po prawej stronie zagrody, równolegle do drogi (6 budynków gospodarczych). Trzeci typ zagrody charakteryzuje się występowaniem budynku mieszkalnego bez budynków gospodarczych, usytuowanego prostopadle do drogi lub równolegle do drogi, ewentualnie po przekątnej w stosunku do drogi (trzy podtypy).
Układ funkcjonalny Występuje przedogródek z roślinnością kwietną, w niektórych zagrodach sad i warzywniak. W nowoczesnych rozwiązaniach pojawia się ogród ozdobny z licznymi gatunkami, często pochodzenia obcego. Wyraźnie zaznacza się podwórze.
Budynki mieszkalne W większości murowane z czerwonej cegły, z dachem pokrytym dachówką ceramiczną, jedno i wielorodzinne, czasem połączone z budynkiem gospodarczym, nowa zabudowa nie koniecznie dostosowana do wzorców warmińskich.
Budynki gospodarcze Budynki gospodarcze z czerwonej cegły, stanowiące pojedyncze obiekty lub łączone z zabudową mieszkalną.
Uwarunkowania rozwoju wsi (na podstawie wywiadu środowiskowego z mieszkańcami)
Wieś, jako jedna zlokalizowana blisko większego ośrodka miejskiego, jakim jest Olsztyn, ma możliwość rozwoju spełniając różne funkcje związane z traktowaniem jej jako „noclegowni Olsztyna”. Dostrzega się zainteresowanie inwestycjami mieszkalnymi, dlatego konieczne jest opracowanie wytycznych dotyczących nowopowstającej zabudowy, która powinna stanowić nawiązanie do stylu warmińskiego. To samo dotyczy zagospodarowania zielenią. Wieś ma szansę rozwoju gospodarczo – społecznego, przy zachowaniu uwarunkowań ekologicznych, poprzez wszelkiego rodzaju inwestycje dotyczące obsługi ruchu drogowego, powstania drobnych zakładów usługowych, mimo istnienia kilku. Znajdują się tutaj „Metanol” – zakład rzemieślniczy produkujący mosiężne detale, wykończenia ogrodzeń, „Wulping” oraz zakład po byłej kuźni, produkujący akcesoria do solarium oraz punkty usługowe, w tym sklep spożywczo-przemysłowy. Ciekawym pomysłem byłoby zaplanowanie rozwiązań z zakresu rozwoju turystyki, a w szczególności powstania obiektów noclegowych, stanowiących bazę dla miłośników golfa (w okolicach Tomaszowa, Bartągu i Naterek rozciągają się pola golfowe. Po drugiej stronie drogi krajowej znajduje się gospodarstwo pomocnicze Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olszynie.